ОБЩЕСТВЕННО-ПОЛИТИЧЕСКАЯ РЕСПУБЛИКАНСКАЯ ГАЗЕТА «НОГАЙ ДАВЫСЫ»
ОБЩЕСТВЕННО-ПОЛИТИЧЕСКАЯ РЕСПУБЛИКАНСКАЯ ГАЗЕТА
«НОГАЙ ДАВЫСЫ»
«НОГАЙ ДАВЫСЫ»
10.04.2025 №26 - 1 бет
ЯШАВШЫЛАРДЫ СОЦИАЛЛЫК ДЕМЕВЛЕВ СОРАВЛАРЫНА ЭС
Москвада Карашай-Шеркеш Республикасынынъ Басшысы Рашид Темрезов РФ ис эм социаллык коршалав министри Антон Котяков пан йолыгысты.
Яклар Карашай-Шеркеш юртынынъ яшавшыларын социаллык демевлев соравларын, сонынъ санында регионнынъ социаллык политикасынынъ маьнели йоьнелислерининъ бириси – айырым аьскершилик операциядынъ катнасувшылары ман эм олардынъ аьеллерининъ агзалары ман куллык, балалы аьеллерди демевлев, авыр яшарлык аьллерде болган эм оькиметтен косымша демевлевден керексинетаган республикадынъ яшавшыларына ярдам.
Яклар Карашай-Шеркеш юртынынъ яшавшыларын социаллык демевлев соравларын, сонынъ санында регионнынъ социаллык политикасынынъ маьнели йоьнелислерининъ бириси – айырым аьскершилик операциядынъ катнасувшылары ман эм олардынъ аьеллерининъ агзалары ман куллык, балалы аьеллерди демевлев, авыр яшарлык аьллерде болган эм оькиметтен косымша демевлевден керексинетаган республикадынъ яшавшыларына ярдам.
Рашид Темрезов Антон Котяковка регионнынъ социаллык оьрленуьвдинъ келеектегиси акында билдирди. Ол миллет проектлерининъ калыбында амалламаларды яшавга эндируьвдинъ айырым орынын белгиледи. Буьгуьнги куьнде Россия Президенти Владимир Путиннинъ эм РФ Правительствосынынъ демеви аркалы республикада керекли амаллар алынадылар, а бар амаллар кенъеедилер.
«Карашай-Шеркеш еринде Демографиялык оьсуьвдинъ, бала тувувдынъ эм узак оьмирлик йылында бу йоьнелисте куллык куьшлендирилген, онда демевлевдинъ косымша амаллары киргистилгенлер.
Йолыгыстынъ катнасувшылары тагы да бир маьнели темады – Енъуьвдинъ 80 йыллыгы алдында Уллы Аталык кавгасынынъ ветеранларын социаллык демевлев соравын коьтердилер. Рашид Темрезов министрге республикада алынган Баьтирлерди косымша демевлев амаллары
акында айтты. Оларга Уллы Аталык кавгасынынъ катнасувшыларына эм ветеранларына, ветеранлардынъ тул хатынларына, блокадалы
Ленинградтынъ яшавыларына, фашист конлагерьлерининъ аьвелги туткынларына, тыл куллыкшыларына тек бир керелик тоьлевлер
тувыл, а турак-коммуналлык буйымларын компенсациялав киреди.
Рашид Темрезов министрге Карашай-Шеркеш юртын маьнели соравларды шешуьвде – регионнынъ юртында янъы психоневрологиялык диспансерди курувда, оннан баска дайымгы ярдам этуьвде керексинетаган яшавшыларга карав беруьвде, узак замангы карав беруьв системасына киргистилген яшавшыларынынъ санын оьстируьвде ярдам этпеге тилегин каратты.
КЧР Басшысы Антон Котяковка эм Россия ис министерствосынынъ савлай командасына тар ислесуьв, Карашай-Шеркеш ерине эс этуьв эм финанслык демев уьшин разылыгын билдирди.
«Карашай-Шеркеш еринде Демографиялык оьсуьвдинъ, бала тувувдынъ эм узак оьмирлик йылында бу йоьнелисте куллык куьшлендирилген, онда демевлевдинъ косымша амаллары киргистилгенлер.
Йолыгыстынъ катнасувшылары тагы да бир маьнели темады – Енъуьвдинъ 80 йыллыгы алдында Уллы Аталык кавгасынынъ ветеранларын социаллык демевлев соравын коьтердилер. Рашид Темрезов министрге республикада алынган Баьтирлерди косымша демевлев амаллары
акында айтты. Оларга Уллы Аталык кавгасынынъ катнасувшыларына эм ветеранларына, ветеранлардынъ тул хатынларына, блокадалы
Ленинградтынъ яшавыларына, фашист конлагерьлерининъ аьвелги туткынларына, тыл куллыкшыларына тек бир керелик тоьлевлер
тувыл, а турак-коммуналлык буйымларын компенсациялав киреди.
Рашид Темрезов министрге Карашай-Шеркеш юртын маьнели соравларды шешуьвде – регионнынъ юртында янъы психоневрологиялык диспансерди курувда, оннан баска дайымгы ярдам этуьвде керексинетаган яшавшыларга карав беруьвде, узак замангы карав беруьв системасына киргистилген яшавшыларынынъ санын оьстируьвде ярдам этпеге тилегин каратты.
КЧР Басшысы Антон Котяковка эм Россия ис министерствосынынъ савлай командасына тар ислесуьв, Карашай-Шеркеш ерине эс этуьв эм финанслык демев уьшин разылыгын билдирди.
ДИН ЕТЕКШИСИН МЕРЕКЕСИ МЕН КУТЛАВ
Карашай-Шеркеш юртынынъ Басшысы Рашид Темрезов Кабарты-Балкар Республикасынынъ Басшысы Казбек Коков пан бирге Керуьв Кавказдынъ энъ сыйлы дин етекшилерининъ бириси Мухадин-аьжи Цикановтынъ 100 мерекесине багысланган торжестволы амалламада катнасты.
«Уьйкен разылык пан сыйлы аксакалды 100 йыллык мерекеси мен кутладым эм ога динлер ара биргелес ислесуьвди беркитуьвге эм бизим коьп миллетли регионымызда тебенликти тутувга косымы уьшин «Карашай-Шеркеш Республикасы алдында сыйлары уьшин» орденди бердим.
«Уьйкен разылык пан сыйлы аксакалды 100 йыллык мерекеси мен кутладым эм ога динлер ара биргелес ислесуьвди беркитуьвге эм бизим коьп миллетли регионымызда тебенликти тутувга косымы уьшин «Карашай-Шеркеш Республикасы алдында сыйлары уьшин» орденди бердим.
Онынъ косканына коьре, Мухадин-аьжи Цикановтынъ яшавы – зегенликтинъ, янавырувлыктынъ, динге эм халкка алаллыктынъ коьрими. Ол исламды большевиклердинъ динге карсы кувгынлыклар заманында уьйренип баслаган. Ол Совет Союзы заманларында аьжиликке барганлардынъ бириси. Мухадин-аьжи Цикановтынъ баславы ман Верхняя Балкария тувган авылында буьгуьн де энъ уьйкен эм ярасык мешитлердинъ бириси салынган. Сыйлы Мухадин-аьжи Мамсуровичке берк ден савлыкты, рух коьнъилин эм узак йылларды энди оьз зегенлиги мен эм билимлери мен боьлиспеге амал болганын сагынаман. Кардаш республикаларымыз аьр дайым сондай аьдемлери мен
бай болсынлар!», - деп язган КЧР Басшысы.
ЯРКЫН СПОРТ ФЕСТИВАЛИНДЕ
Ногай муниципал районында Савлыктынъ Савлайдуныялык куьнинде патриотлыктынъ
эм спорт куватынынъ фестивали озды. Эркин-Шахар поселогынынъ «Россия» ден-карувлык
савартув комплекси буьгуьн яркын спорт байрамынынъ орталыгына айланды. Байрам яс куьресшилерди, футболшыларды, шатрашшыларды, дзюдошыларды эм гимнастшыларды
йыйды.
эм спорт куватынынъ фестивали озды. Эркин-Шахар поселогынынъ «Россия» ден-карувлык
савартув комплекси буьгуьн яркын спорт байрамынынъ орталыгына айланды. Байрам яс куьресшилерди, футболшыларды, шатрашшыларды, дзюдошыларды эм гимнастшыларды
йыйды.
Фестивальдинъ конакларынынъ санында КЧР Халк Йыйынынынъ (Парламентининъ) депутаты Владимир Умалатов, «Единая Россия» партиясынынъ регионлык боьлигининъ исполкомынынъ етекшиси Фатима Карданова, КЧР ден-карувлык эм спорт министри Рашид Узде-
нов, Ногай муниципал район администрациясынынъ басшысы Мурат Хапиштов эм Прикубан муниципал район администрациясынынъ басшысы Ахмад Семенов болдылар. Оьз хошлав эм насихат соьзлеринде олар фестиваль мыратларга туспарлы эм спортка кызыксынувлы аьдемлерди бириктиргенин белгиледилер, яс спортшыларга янъы енъуьвлерди эм яркын сезимлерди сагындылар, а олардынъ тренерлерине яс аркады патриотлык эм спорт баалыкларынынъ анъында тербиялайтаганлары уьшин разылыкларын билдирдилер.
нов, Ногай муниципал район администрациясынынъ басшысы Мурат Хапиштов эм Прикубан муниципал район администрациясынынъ басшысы Ахмад Семенов болдылар. Оьз хошлав эм насихат соьзлеринде олар фестиваль мыратларга туспарлы эм спортка кызыксынувлы аьдемлерди бириктиргенин белгиледилер, яс спортшыларга янъы енъуьвлерди эм яркын сезимлерди сагындылар, а олардынъ тренерлерине яс аркады патриотлык эм спорт баалыкларынынъ анъында тербиялайтаганлары уьшин разылыкларын билдирдилер.
КАВКАЗ ИНВЕСТИЦИЯЛЫК ФОРУМЫНА АЬЗИРЛЕНУЬВДИНЪ КАЛЫБЫНДА
Россия Федерациясынынъ Правительствосынынъ Председателининъ орынбасары Александр Новак Керуьв-Кавказ федераллык округында инвестициялык авады ийгилендируьв соравлары бойынша йыйылыс озгарды. Йолыгыстынъ барысында 2024 йылда СКФО регионларынынъ куллыгынынъ тамамлары тергелдилер эм 2030 йылга планлар белгилендилер.
«Президент салган эсаплардынъ бириси – ол тебенли экономика бойынша миллет эсабына етуьв. Миллет проекти кепленген, онынъ эсапларына инвестициялардынъ 2030 йылга 60 процентке оьсуьвин аьжетсизлев белгиленген. Соьзсиз де, бу эсапты шешуьвде маьнели орынды регионлар тутаяклар: олар ман эпшиллик пен куллык, инвестициялардынъ пайдалыгы эм проектлерди яшавга эндируьвдинъ тезлиги байланыслы.
Эске салайым, озган йылдынъ тамамлары бойынша инвестициялардынъ оьсуьви бойынша ийги тамамларга етисилген – 7,4 процент,
2023 йылда оьсуьв 9,8 процент болган. Ортак саны ман ол оьсуьвдинъ 20 процентине етеди», - деди оьзининъ соьзинде Александр Новак.
Йыйылыста министрлер эм ведомстволардынъ басшылары Керуьв Кавказ регионларында тармаклар бойынша туьзилген аьл, маьселелер
эм ийги коьрсетимлер акында ойларын билдирдилер.
Эске салайым, озган йылдынъ тамамлары бойынша инвестициялардынъ оьсуьви бойынша ийги тамамларга етисилген – 7,4 процент,
2023 йылда оьсуьв 9,8 процент болган. Ортак саны ман ол оьсуьвдинъ 20 процентине етеди», - деди оьзининъ соьзинде Александр Новак.
Йыйылыста министрлер эм ведомстволардынъ басшылары Керуьв Кавказ регионларында тармаклар бойынша туьзилген аьл, маьселелер
эм ийги коьрсетимлер акында ойларын билдирдилер.
2 бет
«БИЗИМ УЛЛЫ ЕНЪУЬВИМИЗ»
2025 йылдынъ 6 апрелинде Карашай-Шеркеш ерине Енъуьв Кызыл Байрагынынъ уьйкен копиясы етти. Байрак «Бизим Уллы Енъуьвимиз» Савлайроссиялык фашистлерге карсы марш-эстафетадынъ калыбында Ставрополь крайынынъ эм Кабарты-Балкар Республикасынынъ мажасында юртымыздынъ коммунистлерине берилген.
Бу марш-эстафета 2012 йылдан алып Россия Федерациясынынъ коммунистлик партиясынынъ эм оьзге ямагатшылык-политикалык биригуьвлердинъ баславы ман озгарылады.
Бу марш-эстафета 2012 йылдан алып Россия Федерациясынынъ коммунистлик партиясынынъ эм оьзге ямагатшылык-политикалык биригуьвлердинъ баславы ман озгарылады.
Эстафета 2025 йылдынъ 17 мартында Крымда басланган эм Москвада Кызыл майданда 9 майда кутылаяк.
Эстафетадынъ калыбында катнасувшылар регионлар ара Енъуьв Байрагынынъ копиясын бередилер. «Бизим Уллы Енъуьвимиз» марш-эстафета» – ол аьвелгидинъ баьтирлерине сыйлавды коьрсетуьв болып калмай, аьле соьлеги заманда тынышлыкты эм Россиядынъ суверенитетин саклавга шакырув болады.
Сол куьн Черкесскте, «Ясыл арал» маданият эм тыншаюв паркында торжестволы митинг озды, онда СВО эм согыс ислердинъ катнасувшылары, кавгадынъ балалары, республикадынъ власть органларынынъ элшилери, волонтерлар, яс-явка, ветеранлар организацияларынынъ элшилери катнастылар.
Эстафетадынъ калыбында катнасувшылар регионлар ара Енъуьв Байрагынынъ копиясын бередилер. «Бизим Уллы Енъуьвимиз» марш-эстафета» – ол аьвелгидинъ баьтирлерине сыйлавды коьрсетуьв болып калмай, аьле соьлеги заманда тынышлыкты эм Россиядынъ суверенитетин саклавга шакырув болады.
Сол куьн Черкесскте, «Ясыл арал» маданият эм тыншаюв паркында торжестволы митинг озды, онда СВО эм согыс ислердинъ катнасувшылары, кавгадынъ балалары, республикадынъ власть органларынынъ элшилери, волонтерлар, яс-явка, ветеранлар организацияларынынъ элшилери катнастылар.
Сол куьн Черкесскте, «Ясыл арал» маданият эм тыншаюв паркында торжестволы митинг озды, онда СВО эм согыс ислердинъ катнасувшылары, кавгадынъ балалары, республикадынъ власть органларынынъ элшилери, волонтерлар, яс-явка, ветеранлар организацияларынынъ элшилери катнастылар.
Митингте КПРФ-тынъ республикалык комитетининъ басшысы Кемал Бытдаев, «Надежда России» Савлайроссиялык кыскаяклылар союзынынъ регионлык боьлигининъ председатели, КПРФ-тынъ Ногай район комитетининъ биринши секретари Муратхан Михайлович, КЧР яс-явка ислери бойынша министрининъ орынбасары Расул Чуков, СВО катнасувшысы Салих Ижаев соьйледилер.
Амалламада митингтинъ сыйлы катнасувшыларын КПРФ ЦК-сынынъ «Уллы Енъуьвге 80 йыл» медальлери мен савгаладылар.
Митингте йыйылганлар оьлгенлерди уьндемевлик такыйка ман эскердилер, эстеликтинъ туьбине шешекейлер салдылар.
Митингтинъ ызында 200 квадратлы метр болган Байрак яйылды. Сонъ автоколонна оны Ставрополь крайы ман мажада алып кетти.
Митингте КПРФ-тынъ республикалык комитетининъ басшысы Кемал Бытдаев, «Надежда России» Савлайроссиялык кыскаяклылар союзынынъ регионлык боьлигининъ председатели, КПРФ-тынъ Ногай район комитетининъ биринши секретари Муратхан Михайлович, КЧР яс-явка ислери бойынша министрининъ орынбасары Расул Чуков, СВО катнасувшысы Салих Ижаев соьйледилер.
Амалламада митингтинъ сыйлы катнасувшыларын КПРФ ЦК-сынынъ «Уллы Енъуьвге 80 йыл» медальлери мен савгаладылар.
Митингте йыйылганлар оьлгенлерди уьндемевлик такыйка ман эскердилер, эстеликтинъ туьбине шешекейлер салдылар.
Митингтинъ ызында 200 квадратлы метр болган Байрак яйылды. Сонъ автоколонна оны Ставрополь крайы ман мажада алып кетти.
«АТАЛЫКТЫ КОРШАЛАВШЫЛАР» ФОНДЫ - АЬРЕКЕТТЕ
СВО ветеранларын демевлев амалларын оьрлендируьв акында соравлары янъыларда Москвада «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ туьзилуьвининъ эки йыллыгына багысланган тоьгерек столда тергелдилер.
Статс-секретарь – РФ коршаланув министрининъ орынбасары,"Аталыкты коршалавшылар" фондынынъ председатели ...
Статс-секретарь – РФ коршаланув министрининъ орынбасары,"Аталыкты коршалавшылар" фондынынъ председатели ...
Анна Цивилевадынъ белгилевинше, фонд коьплеген тармаклардынъ оьрленуьвине эм ведомстволар ара тар биргелес ислесуьвдинъ негизинде СВО ветеранларын социаллык етекшилев системасын кеплевге себеп эткен.«
Аталыкты коршалавшылар» Фонды эки йыл артта Россия Президенти Владимир Путиннинъ баславы ман туьзилген. Сол заманнынъ
ишинде биз коьплеген тармаклардынъ: экономикадынъ, производстводынъ, комплексли буйымлардынъ, медицинадынъ, технология-
лардынъ оьрленуьвине амал берген. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ аьрекетининъ бас тамамы – баьтирлерди социаллык демевлев системасын туьзуьв. Кыралымызда оькиметлик демевлевдинъ янъы системасы туьзиледи, ога баьтирлерди реабилитация эм ресоциализация киредилер. Бу баьри затлар ветеранларымызга эм олардынъ ювыкларына ярдамды янъы оьлшемге шыгарган. Президенттинъ Администрациясынынъ, Россия Правительствосынынъ эм профильли министерстволардынъ куьш салувларын биргелестируьв аркалы сол затларга етисуьвге амал болды. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ аьрекети бардырылаяк. Оькимет Элимизди коршалавга турганлар акында каьр шегуьвге оьзине борыш алган эм бу толы масштаблы оькиметлик политикасы алдыдагы йылларда да бардырылаяк», — деди оьзининъ соьзинде Анна Цивилева.
Фондтынъ председателининъ хошлавыннан эм организациядынъ эки йыллык аьрекетининъ тамамларына багысланган роликти караган сонъ амалламадынъ катнасувшылары СВО ветеранларын демевлевдинъ бас йоьнелислерин эм ветеранларды реабилитациялав эм ресоциализациялав системасын оьрлендируьв соравларын тергедилер.
Тоьгерек столда федераллык министерстволардынъ эм ведомстволардынъ элшилери: РФ Правительствосынынъ Председателининъ орынбасары, фондтынъ Коьз салув советининъ басшысынынъ орынбасары Татьяна Голикова, Федераллык казнашылыктынъ басшысы,
фондтынъ Попечительлик советининъ председателининъ орынбасары Роман Артыхин, Астрахань областининъ губернаторы, РФ Оькиметлик советининъ согыс ислерининъ ветеранларын – айырым аьскершилик операциядынъ катнасувшыларын эм олардынъ аьеллерининъ агзаларын демевлев соравлары бойынша Комиссиясынынъ председатели Игорь Бабушкин, РФ ден савлыкты саклав
министри Михаил Мурашко, РФ ис эм социаллык коршалав министри Антон Котяков, Россия ФМБА басшысы Вероника Скворцова эм оьзгелер катнастылар.
Айкасувларда айырым аьскершилик операциясынынъ катнасувшылары – «Баьтирлер заманы» президентлик программадынъ выпускниклери, Россия Баьтирлери, Бириншилер козгалысынынъ, «Знание» Россиялык ямагатшылыгынынъ эм «Юнармия» козгалысынынъ басшылав туьзилисине кирген Артур Орлов, Балдан Цыдыпов эм Владислав Головин ортакшылык эттилер. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ демеви мен тынышлы яшавга келисуьв акында оьз хабарлары ман ветеранлар Роман Гомыляев эм Игорь Старовойт боьлистилер.
Тоьгерек столда белгиленгенинше, «Аталыкты коршалавшылар» фондына Россия Федерациясынынъ Правительствосы уьйкен ярдамды этеди. СВО ветеранларына эм олардынъ аьеллерининъ агзаларына косымша демевлев амалларын яйылдырув бойынша федераллык
законшылыкка маьнели туьзетуьвлер киргистилгенлер.
Оннан баска оькиметлик институтларынынъ СВО ветеранларын демевлевде маьнели орынды тутатаганлары, фондтынъ бас йоьнелислери бойынша тамамлары акында айтылды.
Аталыкты коршалавшылар» Фонды эки йыл артта Россия Президенти Владимир Путиннинъ баславы ман туьзилген. Сол заманнынъ
ишинде биз коьплеген тармаклардынъ: экономикадынъ, производстводынъ, комплексли буйымлардынъ, медицинадынъ, технология-
лардынъ оьрленуьвине амал берген. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ аьрекетининъ бас тамамы – баьтирлерди социаллык демевлев системасын туьзуьв. Кыралымызда оькиметлик демевлевдинъ янъы системасы туьзиледи, ога баьтирлерди реабилитация эм ресоциализация киредилер. Бу баьри затлар ветеранларымызга эм олардынъ ювыкларына ярдамды янъы оьлшемге шыгарган. Президенттинъ Администрациясынынъ, Россия Правительствосынынъ эм профильли министерстволардынъ куьш салувларын биргелестируьв аркалы сол затларга етисуьвге амал болды. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ аьрекети бардырылаяк. Оькимет Элимизди коршалавга турганлар акында каьр шегуьвге оьзине борыш алган эм бу толы масштаблы оькиметлик политикасы алдыдагы йылларда да бардырылаяк», — деди оьзининъ соьзинде Анна Цивилева.
Фондтынъ председателининъ хошлавыннан эм организациядынъ эки йыллык аьрекетининъ тамамларына багысланган роликти караган сонъ амалламадынъ катнасувшылары СВО ветеранларын демевлевдинъ бас йоьнелислерин эм ветеранларды реабилитациялав эм ресоциализациялав системасын оьрлендируьв соравларын тергедилер.
Тоьгерек столда федераллык министерстволардынъ эм ведомстволардынъ элшилери: РФ Правительствосынынъ Председателининъ орынбасары, фондтынъ Коьз салув советининъ басшысынынъ орынбасары Татьяна Голикова, Федераллык казнашылыктынъ басшысы,
фондтынъ Попечительлик советининъ председателининъ орынбасары Роман Артыхин, Астрахань областининъ губернаторы, РФ Оькиметлик советининъ согыс ислерининъ ветеранларын – айырым аьскершилик операциядынъ катнасувшыларын эм олардынъ аьеллерининъ агзаларын демевлев соравлары бойынша Комиссиясынынъ председатели Игорь Бабушкин, РФ ден савлыкты саклав
министри Михаил Мурашко, РФ ис эм социаллык коршалав министри Антон Котяков, Россия ФМБА басшысы Вероника Скворцова эм оьзгелер катнастылар.
Айкасувларда айырым аьскершилик операциясынынъ катнасувшылары – «Баьтирлер заманы» президентлик программадынъ выпускниклери, Россия Баьтирлери, Бириншилер козгалысынынъ, «Знание» Россиялык ямагатшылыгынынъ эм «Юнармия» козгалысынынъ басшылав туьзилисине кирген Артур Орлов, Балдан Цыдыпов эм Владислав Головин ортакшылык эттилер. «Аталыкты коршалавшылар» фондынынъ демеви мен тынышлы яшавга келисуьв акында оьз хабарлары ман ветеранлар Роман Гомыляев эм Игорь Старовойт боьлистилер.
Тоьгерек столда белгиленгенинше, «Аталыкты коршалавшылар» фондына Россия Федерациясынынъ Правительствосы уьйкен ярдамды этеди. СВО ветеранларына эм олардынъ аьеллерининъ агзаларына косымша демевлев амалларын яйылдырув бойынша федераллык
законшылыкка маьнели туьзетуьвлер киргистилгенлер.
Оннан баска оькиметлик институтларынынъ СВО ветеранларын демевлевде маьнели орынды тутатаганлары, фондтынъ бас йоьнелислери бойынша тамамлары акында айтылды.
ЯРКЫН СПОРТ ФЕСТИВАЛИНДЕ
Болаяк чемпионлардынъ насихатшылары уьйкен етимислери уьшин Сый грамоталары
ман савгаландылар.
Амалламадынъ энъ яркын коьриниси туьрли сынаслардынъ енъуьвшилерининъ эм баргышыларынынъ оьз сулыпларын Ногай районында белсинли оьрленетаган спорт туьрлилеринде – куьресте, футболда, дзюдода эм гимнастикада коьрсетуьвлери болды.
ман савгаландылар.
Амалламадынъ энъ яркын коьриниси туьрли сынаслардынъ енъуьвшилерининъ эм баргышыларынынъ оьз сулыпларын Ногай районында белсинли оьрленетаган спорт туьрлилеринде – куьресте, футболда, дзюдода эм гимнастикада коьрсетуьвлери болды.
«Спортты сайла!» амаллама эстафетады торжестволы коьшируьв мен тамамланды. Фестивальдинъ кезуьвли озгарылув ери КЧР Прикубан муниципал районы болаяк.
«Спортты сайла!» республикада «Россиядынъ куьши» Савлайроссиялык спорт марафонынынъ эм партиядынъ халк программасынынъ «Балалык спорты» партия проектининъ калыбында озгарылады.
Фестиваль Аталыкты коршалавшыдынъ йылына багысланганэм республикадынъ баьри кала округларын эм районларын курсап алаяк эм Черкесскте уьйкен спорт байрамы ман тамамланаяк.
«Спортты сайла!» республикада «Россиядынъ куьши» Савлайроссиялык спорт марафонынынъ эм партиядынъ халк программасынынъ «Балалык спорты» партия проектининъ калыбында озгарылады.
Фестиваль Аталыкты коршалавшыдынъ йылына багысланганэм республикадынъ баьри кала округларын эм районларын курсап алаяк эм Черкесскте уьйкен спорт байрамы ман тамамланаяк.
3 бет
АЙТУВЛЫ ЯЗУВШЫДЫНЪ МЕДАЛИ МЕН САВГАЛАНГАН
Янъыларда, 25 мартта, Маданият куллыкшысынынъ куьнине багысланган торжестволы амалламада Дагестан Республикасынынъ маданият министри Зарема Бутаева коьп йыллык намыслы иси, куллыкта тапкан йогары етимислери уьшин белгили ногай язувшысы Бийке Исхаковна Кулунчаковады Расул Гамзатовтынъ медали мен савгалады.
РФ язувшылар Союзынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ халк язувшысы, ДР язувшылар Союзынынъ Правлениесининъ агзасы, ногай тилинде баспаланатаган «Байтерек» журналынынъ бас редакторы Б.И.Кулунчакова коьплеген китаплардынъ авторы болады.
РФ язувшылар Союзынынъ агзасы, Дагестан Республикасынынъ халк язувшысы, ДР язувшылар Союзынынъ Правлениесининъ агзасы, ногай тилинде баспаланатаган «Байтерек» журналынынъ бас редакторы Б.И.Кулунчакова коьплеген китаплардынъ авторы болады.
Онынъ проза, пьеса, ятлав кебинде язылган шыгармалары оьз окувшыларын тапканлар эм баьриси де язувшыдынъ язганларын уьйкен кызыксынувлык пан окыйдылар эм янъы шыгармаларын сагынышлы саклап турадылар. Язувшыдынъ шыгармалары ногай, орыс, каракалпак тиллеринде баспаланганлар, а онынъ «Шоьлдинъ ак кызы» деген пьесасын кыралымыздынъ коьплеген юртларында –Дагестаннынъ, Братск, Полтава, Тула, Нукус, Железногорск калаларында сахнадан коьрсетилген. Бийке Кулунчаковадынъ ногай адабиятын оьрлендируьвге эткен косымы оьлшемсиз.
Торжестволы амалламада Зарема Бутаева йыйылганларды хошлады эм кеспилик байрам ман кутлады. «Аьр кайсынъызга намыслы исинъиз уьшин уьйкен разылыкты билдиремен. Аьр биринъиз бизим бай маданият эм адабият байлыгымызды саклавга оьз косымынъызды этесинъиз», – деди министр.
– Расул Гамзатовтынъ медалине тийисли болув – аьр дагестаншы уьшин йогары сый. Ол Элин язувшы кебинде данъклаган болса да,
язувшыдынъ медалин туьрли тармаклардынъ куллыкшылары алмага уьмит этедилер. Халктынъ уьйкен суьювин тапкан язувшыдынъ
аты баьрисин де алал аьрекетке, оьз Элине,халкына пайда аькелуьвге даьврендиреди. Мени мен бирге сол куьн Р.Гамзатов атлы медаль тагы да бес язувшыга, маданият куллыкшыларына берилди, – деп хабарлады Бийке Исхаковна.
«Ногай давысы» газетасынынъ редакциясынъ коллективининъ эм газетадынъ окувшыларынынъ атыннан оьзининъ калеми мен,
адабият шыгармалары ман ногай халкымызды данъклайтаган сыйлы язувшымыз Бийке Исхаковна Кулунчаковады бу йогары оьрметлев
мен ак юректен кутлаймыз, берк ден савлыкты, яратувшылык етимислерди, калемининъ астыннан энди де коьп яркын китаплары шыкканларын сагынамыз!
Торжестволы амалламада Зарема Бутаева йыйылганларды хошлады эм кеспилик байрам ман кутлады. «Аьр кайсынъызга намыслы исинъиз уьшин уьйкен разылыкты билдиремен. Аьр биринъиз бизим бай маданият эм адабият байлыгымызды саклавга оьз косымынъызды этесинъиз», – деди министр.
– Расул Гамзатовтынъ медалине тийисли болув – аьр дагестаншы уьшин йогары сый. Ол Элин язувшы кебинде данъклаган болса да,
язувшыдынъ медалин туьрли тармаклардынъ куллыкшылары алмага уьмит этедилер. Халктынъ уьйкен суьювин тапкан язувшыдынъ
аты баьрисин де алал аьрекетке, оьз Элине,халкына пайда аькелуьвге даьврендиреди. Мени мен бирге сол куьн Р.Гамзатов атлы медаль тагы да бес язувшыга, маданият куллыкшыларына берилди, – деп хабарлады Бийке Исхаковна.
«Ногай давысы» газетасынынъ редакциясынъ коллективининъ эм газетадынъ окувшыларынынъ атыннан оьзининъ калеми мен,
адабият шыгармалары ман ногай халкымызды данъклайтаган сыйлы язувшымыз Бийке Исхаковна Кулунчаковады бу йогары оьрметлев
мен ак юректен кутлаймыз, берк ден савлыкты, яратувшылык етимислерди, калемининъ астыннан энди де коьп яркын китаплары шыкканларын сагынамыз!
КОНКУРСТЫНЪ ЕНЪУЬВШИЛЕРИ АТАЛДЫЛАР
Билимлендируьв куллыкшыларынынъ усталыкларын оьстируьвдинъ Карашай-Шеркеш институтынынъ (РИПКРО) негизинде язувшылардынъ шыгармаларын яттан окув бойынша
«Тири классика» деген Савлайроссиялык конкурсынынъ регионлык кезуьви озды.
Амалламады КЧР билимлендируьв эм илми министерствосы уйгынлады.
Конкурста республикадынъ 12 муниципал туьзилисиннен 11-17 ясларында болган аьр 35 аьдем катнасты. Аьр бала 4 такыйкадынъ бойында оьнершилигин коьрсетти.
«Тири классика» деген Савлайроссиялык конкурсынынъ регионлык кезуьви озды.
Амалламады КЧР билимлендируьв эм илми министерствосы уйгынлады.
Конкурста республикадынъ 12 муниципал туьзилисиннен 11-17 ясларында болган аьр 35 аьдем катнасты. Аьр бала 4 такыйкадынъ бойында оьнершилигин коьрсетти.
Конкурстынъ тамамлары бойынша жюри уьш енъуьвшиди атады: Усть-Джегута каласынынъ 2 номерли ортак билимлендируьв мектебининъ 6 классынынъ окувшысы Рамина Чочуева; Черкесск каласынынъ 9 номерли гимназиясынынъ 9 классынынъ окувшысы Алек-
сандр Логвинов; Псыж авылынынъ А.М.Каблахов атлы 1 номерли гимназиясынынъ 10 классынынъ окувшысы Амина Хачукова. Енъуьвшилер дипломлар ман эм баргылар ман савгаландылар, сондай болып, конкурстынъ май айында «Артек» (Крым Республикасы,
Ялта каласы) Халклар ара балалар орталыгында озаяк Савлайроссиялык кезуьвинде регионнынъ сыйын якламага праводы алдылар.
Балаларда, кыралдынъ ийги лагеринде тыншаювдан баска, актерлык усталык эм соьздинъ техникасы бойынша мастер-классларда
катнаспага амаллары болаяк. Мастер-классларды оьспирлер адабияты эм медиа тарма гында кеспили усталар, психологлар, журналистлер озгараяклар.
Алган билимлерин окувшылар «Тири классика» конкурсынынъ Савлайроссиялык финалына сайлав сынасларында кулланмага болаяклар.
Сондай болып, конкурстынъ лауреатлары белгилендилер: Черкессктинъ 9 номерли гимназиясынынъ 5 классынынъ окувшысы Дмитрий Жук; Икон-Халк авылынынъ ортак билимлендируьв мектебининъ 6 классынынъ окувшысы Наиля Баисова; Инжичишхо авылынынъ ортак билимлендируьв мектебининъ 6 классынынъ окувшысы Аскербий Хакунов; Эркин-Шахар ортак билимлендируьв мектебининъ7 классынынъ окувшысы Злата Ермошина.
БАЛАЛАР КИТАБЫНЫНЪ ЮМАЛЫГЫ
Быйылдынъ 4 апрелинде С.П.Никулин атлы балалар китапханасында «Книжный экспресс» деген
ат пан Библиография куьни озды. Сол амал лама ман Балалар китабынынъ юмалыгы тамамланды.
Саният бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Санияттынъ янъылыклары» деген выставка ды озгардылар. Архив видеоматериаллары окувшыларды Балалар китабынынъ юмалыгы деген байрамнынъ тарихи мен таныстырдылар.
ат пан Библиография куьни озды. Сол амал лама ман Балалар китабынынъ юмалыгы тамамланды.
Саният бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Санияттынъ янъылыклары» деген выставка ды озгардылар. Архив видеоматериаллары окувшыларды Балалар китабынынъ юмалыгы деген байрамнынъ тарихи мен таныстырдылар.
Оннан сонъ китапханадынъ элшиси санияттынъ туьрлилери бойынша китаплар акында хабарлады, Россиядынъ эм дуныядынъ музейлерининъ
яркын альбомлары ман, белгили суьвретшилердинъ, композиторлардынъ, актерлардынъ яшавы эм яратувшылыгы акында китаплар ман
таныстырды.
Яс окувшылар «Адабият шыгармалардынъ бетлери бойынша» интерактивли адабият викторинасында катнастылар. Мектепке бараяк балаларды эм баслангыш класслар дынъ окувшыларын канагатлав боьлигинде «Оьзининъ кызыклы аьлемет йолы ман биз ге янъы китап келеди» деген китаплар калейдоскопы озды. Амалламадынъ барысында балалар аталык эм тыс кырллар авторлары язган янъы китаплар ман таныстылар, олардынъ атайлары эм аьейлери окыган китапларды эслерине туьсирдилер.
Китапханадынъ 5-9 класслардынъ окув залынынъ, краеведение боьлигининъ куллыкшылары да шет кагылып карап турмадылар. Олар окувшылар уьшин туьрли амалламалар уйгынладылар.
яркын альбомлары ман, белгили суьвретшилердинъ, композиторлардынъ, актерлардынъ яшавы эм яратувшылыгы акында китаплар ман
таныстырды.
Яс окувшылар «Адабият шыгармалардынъ бетлери бойынша» интерактивли адабият викторинасында катнастылар. Мектепке бараяк балаларды эм баслангыш класслар дынъ окувшыларын канагатлав боьлигинде «Оьзининъ кызыклы аьлемет йолы ман биз ге янъы китап келеди» деген китаплар калейдоскопы озды. Амалламадынъ барысында балалар аталык эм тыс кырллар авторлары язган янъы китаплар ман таныстылар, олардынъ атайлары эм аьейлери окыган китапларды эслерине туьсирдилер.
Китапханадынъ 5-9 класслардынъ окув залынынъ, краеведение боьлигининъ куллыкшылары да шет кагылып карап турмадылар. Олар окувшылар уьшин туьрли амалламалар уйгынладылар.
ОЬКИМЕТТИНЪ БАЬТИРЛЕРИНЕ СЫЙ-ОЬРМЕТ
С.П.Никулин атлы Карашай-Шеркеш республикалык балалар китапханасында Аталыктынъ Баьтирлерине багысланган Билдируьвлер куьни озды.
Балалар китабынынъ куьнининъ калыбында С.П.Никулин атлы Карашай-Шеркеш республикалык балалар китапханасында Уллы Аталык кавгадынъ фронтларын да согыскан эм соьле айырым аьскершилик операциясынынъ барысында кыралымыздынъ кызыксынувларын
яклайтаган баьтирлерге багысланган Билдируьвлер куьни озды.
Балалар китабынынъ куьнининъ калыбында С.П.Никулин атлы Карашай-Шеркеш республикалык балалар китапханасында Уллы Аталык кавгадынъ фронтларын да согыскан эм соьле айырым аьскершилик операциясынынъ барысында кыралымыздынъ кызыксынувларын
яклайтаган баьтирлерге багысланган Билдируьвлер куьни озды.
Сол куьн китапханада озган баьри де амалламалар оьсип келеятырган аркада патриотлык сезимлерин козгавга, кыралымыздынъ баьтирлерининъ йигитлиги уьшин оьктемликти тувдырувга туспарланган эдилер.
Саният бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Аталыкты коршалавда» деген тарих-адабият композициясын озгардылар.
Онда келген окувшылар Уллы Аталык кавгасынынъ тарихи мен Балалар китапханасында таныстылар, аьскершилик фильмлерден
уьзиклерди карадылар, кавга йылларынынъ йырларын тынълады лар, совет суьвретшилерининъ куллыклары ман таныстылар.
Окувшылар уьшин «Аьскершилик сыдырада саният» деген китаплар выставкасы уйгынланган эди. Мектепке бараяк балаларды эм баслангыш класслардынъ окувшыларын канагатлав боьлигининъ куллыкшылары «Биз сол йигитликти мутып эш болмаякпыз!» деген эстелик дерисин, краеведение бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Аталыктынъ баьтирлерининъ сыйына!» деген баьтирлик-патриотлыксаьатти озгардылар.
Оннан сонъ окувшылар айырым аьскершилик операциясынынъ баьтирлери – КЧР-дынъ яшавшылары, олардынъ йигитликлери, данъклары акында билдилер. Юртымыздан аьскершилер СВО басланган биринши куьнлерден алып алдышы сыдыраларда кыралымыздынъ кызыксынувларын яклайдылар, йигитликлер коьрсетип, йогары оькиметлик савгаларга тийисли боладылар. Суьйтип,
балаларга Россиядынъ баьтири, авиациядынъ генерал-майоры Канамат Боташев акында хабарладылар, онынъ дурбатын коьрсеттилер, йигитлиги акында язылган макалалар ман таныстырдылар.
Сол куьн китапхана ды йоклаган 150-ден артык окувшы савгага тематикалык закладкалар алдылар.
Саният бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Аталыкты коршалавда» деген тарих-адабият композициясын озгардылар.
Онда келген окувшылар Уллы Аталык кавгасынынъ тарихи мен Балалар китапханасында таныстылар, аьскершилик фильмлерден
уьзиклерди карадылар, кавга йылларынынъ йырларын тынълады лар, совет суьвретшилерининъ куллыклары ман таныстылар.
Окувшылар уьшин «Аьскершилик сыдырада саният» деген китаплар выставкасы уйгынланган эди. Мектепке бараяк балаларды эм баслангыш класслардынъ окувшыларын канагатлав боьлигининъ куллыкшылары «Биз сол йигитликти мутып эш болмаякпыз!» деген эстелик дерисин, краеведение бойынша адабият боьлигининъ куллыкшылары «Аталыктынъ баьтирлерининъ сыйына!» деген баьтирлик-патриотлыксаьатти озгардылар.
Оннан сонъ окувшылар айырым аьскершилик операциясынынъ баьтирлери – КЧР-дынъ яшавшылары, олардынъ йигитликлери, данъклары акында билдилер. Юртымыздан аьскершилер СВО басланган биринши куьнлерден алып алдышы сыдыраларда кыралымыздынъ кызыксынувларын яклайдылар, йигитликлер коьрсетип, йогары оькиметлик савгаларга тийисли боладылар. Суьйтип,
балаларга Россиядынъ баьтири, авиациядынъ генерал-майоры Канамат Боташев акында хабарладылар, онынъ дурбатын коьрсеттилер, йигитлиги акында язылган макалалар ман таныстырдылар.
Сол куьн китапхана ды йоклаган 150-ден артык окувшы савгага тематикалык закладкалар алдылар.
4 бет
КЕСПИЛИК КОНКУРСЛАРДЫНЪ ЕНЪУЬВШИЛЕРИ ЭМ БАРГЫШЫЛАРЫ
4 апрельде зейинли балалардынъ «Спутник» атлы регионлык орталыгынынъ негизинде Карашай-Шеркеш Республикасында 2025 йылдынъ «Тувган тилдинъ эм адабияттынъ энъ ийги окытувшысы», «Йылдынъ тербиялавшысы» эм «Йылдынъ окытувшысы» Савлайроссиялык
конкурсларынынъ енъуьвшилери эм баргышылары белгилендилер.
конкурсларынынъ енъуьвшилери эм баргышылары белгилендилер.
Амалламадынъ сыйлы конакларынынъ санында КЧР законшылык эм толтырувшы власть
органларынынъ, ямагатшылык организацияларынынъ элшилери эм республикадынъ баьри районларыннан эм калаларыннан алдышы педагоглар бар эдилер. Оьз соьзлеринде олар конкурслардынъ маьнеликлерин белгиледилер, баьри педагогларга окытув эм тербиялав исине алаллыклары уьшин разылыкларын билдирдилер.
2025 йылдынъ «Тувган тилдинъ эм адабияттынъ энъ ийги окытувшысы» конкурс тувган тилди эм адабиятты окытув тармагында ийги тамамларды коьрсеткен, оьсетаган арка арасында тил аьдетлерин саклавга эм оьрлендируьвге белсинли себеплерин тийдиретаган педагогларды йыйды. Ийги педагогларды ашыклав конкурсы туьрли сынавлардан кепленген эди.
органларынынъ, ямагатшылык организацияларынынъ элшилери эм республикадынъ баьри районларыннан эм калаларыннан алдышы педагоглар бар эдилер. Оьз соьзлеринде олар конкурслардынъ маьнеликлерин белгиледилер, баьри педагогларга окытув эм тербиялав исине алаллыклары уьшин разылыкларын билдирдилер.
2025 йылдынъ «Тувган тилдинъ эм адабияттынъ энъ ийги окытувшысы» конкурс тувган тилди эм адабиятты окытув тармагында ийги тамамларды коьрсеткен, оьсетаган арка арасында тил аьдетлерин саклавга эм оьрлендируьвге белсинли себеплерин тийдиретаган педагогларды йыйды. Ийги педагогларды ашыклав конкурсы туьрли сынавлардан кепленген эди.
Бу йылда мектепке дейимги отанларда тувган тилди окытувдынъ практикаларын киргистуьвге айырым эс этилген, сол зат тил эм маданият асабалыкты саклавда белсинли куллык этетаган педагогларды айырмага себебин тийдирди. Торжестволы амалламада конкурстынъ енъуьвшилери эм баргышылары белгилендилер.Торжестволы амалламада конкурстынъ енъуьвшилери эм баргышылары белгилендилер.
Биринши орын Карачаевск каласынынъ 3 номерли мектебининъ тувган тилден (карашай) эм адабияттан окытувшысы Лариса Алиевага;
экинши орын Сторожевой станицасынынъ 3 номерли мектебининъ тувган тилден (карашай) эм адабияттан окытувшысы Аминат Текеевага; уьшинши орын Икон-Халк авылынынъ Х.Кумуков атлы мектебининъ тувган тилден (ногай) эм адабияттан окытувшысы
Зурида Бабаджанянга берилдилер. 2023 йылдан алып «Тувган тилдинъ эм адабияттынъ энъ ийги окытувшысы» Савлайроссиялык кеспилик конкурсынынъ калыбында «Мектепке дейимги шактагы балаларда тувган тилди оьрлендируьвдинъ ийги практикалары» номинацияда конкурслык сынавлар озгарыладылар. Республикада мектепке дейимги балаларда тувган тилди оьрлендируьвдинъ практикаларын таралтувдынъ ийги тербиялавшылары деп Малокурган поселогынынъ «Буратино» 11 номерли балалар бавынынъ тербиялавшысы Ирина Дзамыхова танылды. Экинши орын Дружба селосынынъ «Радуга» балалар бавынынъ тербиялавшысы Медина Тебуевага берилди. Уьшинши орынга Малый Зеленчук авылынынъ «Даханаго» балалар бавынынъ тербиялавшысы Саратина Братова шыкты.
Амаллама йогары кеспиликлерин эм оьз ислерине алаллыкларын коьрсеткен регионнынъ энъ ийги тербиялавшыларын да йыйды. Конкурстынъ барысында онынъ катнасувшылары туьрли номинацияларда – мастер-классларда, педагогикалык инновацияларда эм балалар ман куллык этуьвде усталыкларын коьрсеттилер.
Конкурслык сынавлардынъ тамамында енъуьвшилер эм баргышылар белгилендилер. Конкурстынъ енъуьвшиси деп Кардоник станицасынынъ «Березка» балалар бавынынъ тербиялавшысы Ирина Гончарова танылды. Экинши орын Новый-Карачай поселогынынъ мектепке дейимги билимлендируьв куьбининъ тербиялавшысы Аминат Чотчаевага, а уьшинши орын Карачаевск каласынынъ «Солнышко» 8 номерли балалар бавынынъ тербиялавшысы Асият Гочияевага берилдилер.
Регионлык кезуьвде енъген тербиялавшы Геленджик каласында озаяк Савлайроссиялык конкурсынынъ финалында катнаспага амал табаяк.
Сондай болып, "Йылдынъ окытувшысы" 2025 конкурсынынъ тамамлары да согылдылар. Конкурслык борышлар онынъ катнасувшыла-
рына окытув исин уйгынлавда, окытувда аьлиги замангы технологияларды кулланувда сулыплары ман боьлиспеге амал берди.
Конкурслык сынавлардынъ тамамында енъуьвшилер эм баргышылар аталдылар: биринши орын Карачаевск каласынынъ 1 номерли мектебининъ математикадан, физикадан окытувшысы Сабина Ханфеновага, экинши орын Сторожевой станицасынынъ 2 номерли
мектебининъ орыс тилиннен эм адабияттан окытувшысы Виктория Колесниковага, уьшинши орын Черкесск каласынынъ 11 номерли билимлендируьв орталыгынынъ орыс тилиннен эм адабияттан окытувшысы Светлана Дышековага берилди.
Регионлык кезуьвдинъ енъуьвшиси оьз кеспилик усталыгын эм кеспилик етимислерин Санкт-Петербург каласында конкурстынъ Савлайроссиялык оьлшеминде коьрсетеек.
КЧР билимлендируьв эм илми министри Инна Кравченко педагогларды девлемеге эм етимислерин белгилемеге амаллардынъ бар болувы ман оьктемсуьвин эм конкурстынъ баьри катнасувшылары да йогары кеспиликлерин эм сайлаган ислерин суьювлерин коьрсеткенлерин
белгиледи. Министр конкурстынъ баьри катнасувшыларына дипломлар, а енъуьвшилерге эм баргышыларга КЧР Басшысынынъ атыннан
баргылар савгалады. Билимлендируьв ортакроссиялык профсоюзынынъ КЧР организациясынынъ председатели Марина Чотчаева да конкурстынъ катнасувшыларын сертификатлар ман эм акша баргылары ман савгалады.
Торжестволы амаллама педагогикалык усталыгынынъ яркын байрамы ман тамамланды, онда конакларда эм конкурстынъ катнасувшыларында сулып пан эм ойлары ман авыспага, алдыдагы аьрекетликлерине дертленуьвди алмага амаллары болды.
Биринши орын Карачаевск каласынынъ 3 номерли мектебининъ тувган тилден (карашай) эм адабияттан окытувшысы Лариса Алиевага;
экинши орын Сторожевой станицасынынъ 3 номерли мектебининъ тувган тилден (карашай) эм адабияттан окытувшысы Аминат Текеевага; уьшинши орын Икон-Халк авылынынъ Х.Кумуков атлы мектебининъ тувган тилден (ногай) эм адабияттан окытувшысы
Зурида Бабаджанянга берилдилер. 2023 йылдан алып «Тувган тилдинъ эм адабияттынъ энъ ийги окытувшысы» Савлайроссиялык кеспилик конкурсынынъ калыбында «Мектепке дейимги шактагы балаларда тувган тилди оьрлендируьвдинъ ийги практикалары» номинацияда конкурслык сынавлар озгарыладылар. Республикада мектепке дейимги балаларда тувган тилди оьрлендируьвдинъ практикаларын таралтувдынъ ийги тербиялавшылары деп Малокурган поселогынынъ «Буратино» 11 номерли балалар бавынынъ тербиялавшысы Ирина Дзамыхова танылды. Экинши орын Дружба селосынынъ «Радуга» балалар бавынынъ тербиялавшысы Медина Тебуевага берилди. Уьшинши орынга Малый Зеленчук авылынынъ «Даханаго» балалар бавынынъ тербиялавшысы Саратина Братова шыкты.
Амаллама йогары кеспиликлерин эм оьз ислерине алаллыкларын коьрсеткен регионнынъ энъ ийги тербиялавшыларын да йыйды. Конкурстынъ барысында онынъ катнасувшылары туьрли номинацияларда – мастер-классларда, педагогикалык инновацияларда эм балалар ман куллык этуьвде усталыкларын коьрсеттилер.
Конкурслык сынавлардынъ тамамында енъуьвшилер эм баргышылар белгилендилер. Конкурстынъ енъуьвшиси деп Кардоник станицасынынъ «Березка» балалар бавынынъ тербиялавшысы Ирина Гончарова танылды. Экинши орын Новый-Карачай поселогынынъ мектепке дейимги билимлендируьв куьбининъ тербиялавшысы Аминат Чотчаевага, а уьшинши орын Карачаевск каласынынъ «Солнышко» 8 номерли балалар бавынынъ тербиялавшысы Асият Гочияевага берилдилер.
Регионлык кезуьвде енъген тербиялавшы Геленджик каласында озаяк Савлайроссиялык конкурсынынъ финалында катнаспага амал табаяк.
Сондай болып, "Йылдынъ окытувшысы" 2025 конкурсынынъ тамамлары да согылдылар. Конкурслык борышлар онынъ катнасувшыла-
рына окытув исин уйгынлавда, окытувда аьлиги замангы технологияларды кулланувда сулыплары ман боьлиспеге амал берди.
Конкурслык сынавлардынъ тамамында енъуьвшилер эм баргышылар аталдылар: биринши орын Карачаевск каласынынъ 1 номерли мектебининъ математикадан, физикадан окытувшысы Сабина Ханфеновага, экинши орын Сторожевой станицасынынъ 2 номерли
мектебининъ орыс тилиннен эм адабияттан окытувшысы Виктория Колесниковага, уьшинши орын Черкесск каласынынъ 11 номерли билимлендируьв орталыгынынъ орыс тилиннен эм адабияттан окытувшысы Светлана Дышековага берилди.
Регионлык кезуьвдинъ енъуьвшиси оьз кеспилик усталыгын эм кеспилик етимислерин Санкт-Петербург каласында конкурстынъ Савлайроссиялык оьлшеминде коьрсетеек.
КЧР билимлендируьв эм илми министри Инна Кравченко педагогларды девлемеге эм етимислерин белгилемеге амаллардынъ бар болувы ман оьктемсуьвин эм конкурстынъ баьри катнасувшылары да йогары кеспиликлерин эм сайлаган ислерин суьювлерин коьрсеткенлерин
белгиледи. Министр конкурстынъ баьри катнасувшыларына дипломлар, а енъуьвшилерге эм баргышыларга КЧР Басшысынынъ атыннан
баргылар савгалады. Билимлендируьв ортакроссиялык профсоюзынынъ КЧР организациясынынъ председатели Марина Чотчаева да конкурстынъ катнасувшыларын сертификатлар ман эм акша баргылары ман савгалады.
Торжестволы амаллама педагогикалык усталыгынынъ яркын байрамы ман тамамланды, онда конакларда эм конкурстынъ катнасувшыларында сулып пан эм ойлары ман авыспага, алдыдагы аьрекетликлерине дертленуьвди алмага амаллары болды.
ОЙНАЙ БЕРИП УЬЙРЕНЕДИЛЕР
Балаларды йолда юруьвдинъ йорыкларына уьйретпеге керек экени шекти тувдырмайды. Статистикадынъ билдируьвинше, йол баьле казалардынъ аслам кесегининъ себепшилери балалар боладылар. Сол зат олардынъ йорыкларды билмевлери мен эм ата-аналардынъ бу соравга селки каравлары ман байланыслы.
Мектепке бармага аьзирленетаган балалар оьзлерин орамда тийислисинше юргистип билмейдилер, олар кавыфлыкты коьрмеске де бола-
дылар. Сол затты арадан тайдырув мырат пан Эркин-Халк авылынынъ «Куьпелек» балалар бавында янъыларда «Йолда юруьвдинъ элиппеси» деген юбанув амаллама озды. ГИБДД-дынъ элшилери ойын кепте балаларга йолда юруьвдинъ йорыклары акында хабарладылар, викторина озгардылар.
дылар. Сол затты арадан тайдырув мырат пан Эркин-Халк авылынынъ «Куьпелек» балалар бавында янъыларда «Йолда юруьвдинъ элиппеси» деген юбанув амаллама озды. ГИБДД-дынъ элшилери ойын кепте балаларга йолда юруьвдинъ йорыклары акында хабарладылар, викторина озгардылар.
КЫЯНАТШЫЛАРДАН САК БОЛЫНЪЫЗ!
Карашай-Шеркеш Республикасынынъ яшавшылары бир суткадынъ ишинде кыянатшыларга 700 мынъ маьнет акшады коьширгенлер. Болган ислердинъ баьри де аьллерин токтастырув уьшин, полициядынъ куллыкшылары тергевлер озгарадылар. Уголовлык ислер козгалганлар. Янъыларда Россия МВД-нынъ «Адыге-Хабль» МО-сына Икон-Халк авылынынъ 22 ясындагы яшавшысы аьризеледи. Кыздынъ соьзине коьре, мессендерде тел согып, белгисиз киси ога бирев шешекейлер йибермеге суьетаганын эм, оларды еткерер уьшин, кызга мобиль номерине келеек доьрт санлы кодты айтпага керегин билдирген.
Кыз суьйтип те эткен. Оннан сонъ кыятнатшы, «Роскомнадзордынъ» куллыкшысы экенин билдирип, онынъ айткан затларын этпеге шакырган. Оннан сонъ кыз яшайтаган ерге белгилсиз кисидинъ заказы ман такси келген. Ога олтырып, кыз Черкесск каласында орынласкан сатув-алув орталыгына йолланган. Онда еткенде, кызга янъы телефон сатып алмага керек дегенлер, онынъ оьз телефонына кыянатшылар программалар юклегенлерин билдиргенлер. Кыз суьйтип те эткен, янъы телефонга банктынъ ялгамасын юклеп, ол белгисиз счетка 108 000 маьнет коьширген.
Россия МВД-нынъ Черкесск каласы бойынша боьлигине юртымыздынъ бас каласынынъ 51 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Эр кисидинъ айтувынша, мессенджерде ога белгилсиз киси тел соккан эм «Центробанктынъ» куллыкшысы экенин билдирген, кредит алувга аьризеди арт кайтараяк себеп пен ол кисиден телефонга келген кодты билген. Бир кесек заманнан сонъ эр киси онынъ банк картасыннан 180 690 маьнет йок болганын ашыклаган.
Сол ок куьн Россия МВД-нынъ «Карачаевский» МО-на Карачаевск каласынынъ 22 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Кыздынъ соьзине
коьре, бир куьн алдын онынъ телефонына Госуслуги порталын бузып кирмеге каьрлейтаганлары акында смс-билдируьв келген. Сол билди
руьвде байланыс уьшин телефоннынъ номери де язылган. Бир кесек заман озганнан сонъ, ол смс-ты кыянатшылар йибергенлерин анълаган. Ама оннан алдын кыз белгисиз банк счетына 220 000 маьнет акшады коьширген.
Россия МВД-нынъ Прикубан районы бойынша боьлигине Кавказ поселогынынъ 65 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Эр кисидинъ айтувынша, март айынынъ 17-ннен алып 29-на дейим онынъ кредит картасыннан 157 838 маьнет акшады урлаганлар. Ердесимиз сол кредит картасы ман бир кере де пайдаланмаган, банклардан эм кредит организацияларыннан ога бир кере де тел сокпаганлар. Болган
заттынъ аьллери токтастырыладылар.
Карашай-Шеркеш Республикасы бойынша МВД яшавшыларды сак болмага шакырады. Кыянатшылар йыйы тел согадылар, Интернет сетинде язадылар, банклардынъ, право саклав органларынынъ, соталык эм кавыфсызландырув компаниялардынъ куллыкшылары
болатаганлары акында айтадылар. Сондай аьллерде олар ман соьйлесуьвди токтатпага керек, организациядынъ официаллы номерин тавып, тел согып, билдируьвди токтастырмага керек.
Эгер сиз кыянатшылыктынъ курманы болган болсанъыз, тез огына «02» яде мобиль телефоныннан «102» номерине тел согып, сол зат акында билдирмеге керек.
Россия МВД-нынъ Черкесск каласы бойынша боьлигине юртымыздынъ бас каласынынъ 51 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Эр кисидинъ айтувынша, мессенджерде ога белгилсиз киси тел соккан эм «Центробанктынъ» куллыкшысы экенин билдирген, кредит алувга аьризеди арт кайтараяк себеп пен ол кисиден телефонга келген кодты билген. Бир кесек заманнан сонъ эр киси онынъ банк картасыннан 180 690 маьнет йок болганын ашыклаган.
Сол ок куьн Россия МВД-нынъ «Карачаевский» МО-на Карачаевск каласынынъ 22 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Кыздынъ соьзине
коьре, бир куьн алдын онынъ телефонына Госуслуги порталын бузып кирмеге каьрлейтаганлары акында смс-билдируьв келген. Сол билди
руьвде байланыс уьшин телефоннынъ номери де язылган. Бир кесек заман озганнан сонъ, ол смс-ты кыянатшылар йибергенлерин анълаган. Ама оннан алдын кыз белгисиз банк счетына 220 000 маьнет акшады коьширген.
Россия МВД-нынъ Прикубан районы бойынша боьлигине Кавказ поселогынынъ 65 ясындагы яшавшысы аьризелеген. Эр кисидинъ айтувынша, март айынынъ 17-ннен алып 29-на дейим онынъ кредит картасыннан 157 838 маьнет акшады урлаганлар. Ердесимиз сол кредит картасы ман бир кере де пайдаланмаган, банклардан эм кредит организацияларыннан ога бир кере де тел сокпаганлар. Болган
заттынъ аьллери токтастырыладылар.
Карашай-Шеркеш Республикасы бойынша МВД яшавшыларды сак болмага шакырады. Кыянатшылар йыйы тел согадылар, Интернет сетинде язадылар, банклардынъ, право саклав органларынынъ, соталык эм кавыфсызландырув компаниялардынъ куллыкшылары
болатаганлары акында айтадылар. Сондай аьллерде олар ман соьйлесуьвди токтатпага керек, организациядынъ официаллы номерин тавып, тел согып, билдируьвди токтастырмага керек.
Эгер сиз кыянатшылыктынъ курманы болган болсанъыз, тез огына «02» яде мобиль телефоныннан «102» номерине тел согып, сол зат акында билдирмеге керек.
МИЛЛЕТ БЛОГЕРДИНЪ МЕКТЕБИ АШЫЛАЯК
КЧР-дынъ миллетлер ислери, коьлемлик коммуникациялар эм баспа бойынша министерствосы эм «Смысловой центр» АНО Миллет блогердинъ мектебин уйгынлайды.
Онда тегин билим алмага болаяк.
Онда тегин билим алмага болаяк.
«Аьлиги замангы медиада, СМИ болсын яде социаллык сетьлерде кенъ яйылган паблик болсын, айлак уьйкен техникалык эм билдируьвлер амаллары бар.
Биз олар ман аьдемлер пайдалы кепте, фактларды туьрлендирмей, бир халкты баска бир халкка карсы шыгармай кулланганларын суьемиз. Этнотематика ман куллык этетаган аьдемлер олардынъ ийинлерине артылган яваплыкты сезгенлери эм оьз куллыклары ман халклар ара катнасларды ийгилендирмеге шалысканлары бек маьнели», – деп ойлайды КЧР миллетлер ислери, коьлемлик коммуникациялар эм баспа бойынша министри Мурат Есенеев.
Билимлендируьв курсы медиадынъ этнотематика ман куллык этетаган элшилерине, халклар эм динлер ара катнасларды ярыкландырув ман каьрлемеге суьетаган студентлерге, Маданият уьйлердинъ, музейлер динъ куллыкшыларына карарланган. «Шакырылган экс-
пертлердинъ ярдамы ман биз регионлык блогингтинъ баскалыкларын тергеекпиз, ийги тексттинъ сырларын билеекпиз, трендлер эм
деструктивли контент пен куллык юргистуьв акында хабарласаякпыз.
Оннан баска болып, мобиль съемкалардынъ эм монтаждынъ сулыбын алаякпыз. Айлак кыска заманнынъ ишинде коьп билим эм сулып алмага эм оларды исте сынамага амал болаяк. Миллет блогердинъ мектеби – ол этноконтент пен аьрекетлевдинъ сулыбын тегин алмага ийги амал», – деп хабарлады проекттинъ етекшиси Нелля Карабашева.
Балавларга коьре, окувды 50 аьдем оьтеек, олар эки куьпке боьлинееклер. Билимлендируьв курсы доьрт куьнге карарланган. Эки куьнди ердеслеримиз Черкесск каласында озгараяклар. Оннан баска Архыз калашыгына этноэкспедиция уйгынланаяк. Онда мектептинъ катнасувшылары оьз билимлерин исте кулланып караяклар. Доьртинши куьн энъ ийги куллыклардынъ презентациясы эм сертификатларды савгалав озаяк. Курс быйылдынъ апрель айында уйгынланаяк.
Билимлендируьв курсын оьтпеге суьетаганлар +79886178325 номерли телефон бойынша тел сокпага болаяклар.
УЧРЕДИТЕЛИ - НАРОДНОЕ СОБРАНИЕ (ПАРЛАМЕНТ) КЧР, ПРАВИТЕЛЬСТВО КЧР
Свидетельство ПИ No ТУ 09- 00027 Р от 09 июня 2010 года.
Свидетельство ПИ No ТУ 09- 00027 Р от 09 июня 2010 года.
УЧРЕДИТЕЛИ - НАРОДНОЕ СОБРАНИЕ (ПАРЛАМЕНТ) КЧР, ПРАВИТЕЛЬСТВО КЧР
Свидетельство ПИ No ТУ 09- 00027 Р
от 09 июня 2010 года.
Свидетельство ПИ No ТУ 09- 00027 Р
от 09 июня 2010 года.
Установите приложение:
Вконтакте
Telegram
№17 от 8 марта 2025 года
Установка приложения на Android
1. Отсканируйте QR-код и перейдите в Chrome на сайт.
2. На верхней панели в правом углу тапните по иконке в виде трёх вертикалыных точек.
3. Выберите пункт "Добавить на Главную", и далее - "Установить приложение".
4. На рабочем столе вашего телефона появится иконка Ногай Давысы
2. На верхней панели в правом углу тапните по иконке в виде трёх вертикалыных точек.
3. Выберите пункт "Добавить на Главную", и далее - "Установить приложение".
4. На рабочем столе вашего телефона появится иконка Ногай Давысы
Установка приложения на iPhone
1. Отсканируйте QR-код и перейдите в Safari на сайт.
2. На нижней панели тапните по кнопке "Поделиться".
2. На нижней панели тапните по кнопке "Поделиться".
3. Выберите пункт На экран "Домой".
4. На рабочем столе вашего iPhone появится
иконка Ногай Давысы
4. На рабочем столе вашего iPhone появится
иконка Ногай Давысы